Δομνινος ο Λαρισσαιος
Δομνίνος ο Λαρισσαίος 5ος αι. μ.Χ.
Νεοπλατωνικός φιλόσοφος και μαθηματικός. Καταγόταν από τη Λάρισα ή τη Λαοδίκεια της Συρίας. Σπούδασε στην Αθήνα και αργότερα διηύθυνε τη νεοπλατωνική σχολή, πριν αναλάβει ο Πρόκλος. Ασχολήθηκε με θέματα φυσικής και μαθηματικών.
Σώζονται δύο συγγράμματα του από τα οποία το πιο σημαντικό είναι το εγχειρίδιο αριθμητικής εισαγωγής, που αποτελεί σύντομη επιτομή της θεωρίας των αριθμών.
Ο Δομνίνος ήταν «συμφοιτητής» με τον Πρόκλο.
Ο δάσκαλος τους, Συριανός και επικεφαλής της σχολής καθώς οι δύο συμφοιτητές ήταν ακόμη «μαθητές», όταν προσφέρθηκε να τους μιλήσεις είτε για τις Ορφικές θεωρίες είτε για τους χρησμούς, ο Δομνίνος επέλεξε περί των Ορφικών θεωριών ενώ ο Πρόκλος επιθυμούσε να τους μιλήσει για τους χρησμούς και τα μαντεία. Μία διαφωνία την οποία οι μαθητές δεν μπόρεσαν να γεφυρώσουν ως το θάνατο του δασκάλου τους.
Ο Μαρίνος (ένας άλλος Νεοπλατωνικός φιλόσοφος) αναφέρει ότι ο Δόμνινος έγινε επικεφαλής της σχολής αλλά όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο λόγος; Διότι η διαφωνία που είχε με τον Πρόκλο ξέφυγε σε επίπεδα «διαξιφισμών» και τούτη η κόντρα μεταξύ των δύο πρώην συμμαθητών, και φίλων, θα απαιτούσε μόνο έναν νικητή.
Στην τελική αναμέτρησή τους, όσον αφορούσε την αληθινή ερμηνεία της Πλατωνικής Φιλοσοφίας, στα μάτια της Ακαδημίας ο Πρόκλος αναδείχτηκε νικητής. Ο Δόμνινος στη συνέχεια αποσύρθηκε στη Λάρισσα.
Ο Δαμάσκιος, ο τελευταίος σχολάρχης της Νεοπλατωνικής Σχολής των Αθηνών, ενώ παραδέχεται τις υψηλές μαθηματικές ικανότητες του Δομνίνου συνάμα κατηγορεί την παλιομοδίτικη προσέγγισή του σε φιλοσοφικά θέματα.
Πιθανώς, η κριτική του Δαμάσκιου να ήταν υποκειμενική παρά αντικειμενική (κοινός, εξυπηρετούσε «πολιτικές» σκοπιμότητες). Καθώς και κυκλοφορούσε ένα ανέκδοτο για τον Δομνίνο (πιθανότατα από τον Δαμάσκιο) με στόχο να πικάρει την έλλειψη του όσον αφορά το φιλοσοφικό του μυαλό. Σύμφωνα με το ανέκδοτο, όταν κάποτε ο Δομνίνος έφτυνε αίμα συμβουλεύτηκε το Ασκληπιείο μαντείο. Εκείνο με τη σειρά του, τον συμβούλεψε να φάει σάρκα χοίρου. Ο Δομνίνος δεν δίστασε να το κάνει κόντρα στις εβραϊκές θρησκευτικές πεποιθήσεις του. Όμοια, ο Δαμάσκιος ισχυρίστηκε όταν ο Δομνίνος πλέον ήταν σε προχωρημένη ηλικία, αγαπούσε να συναναστρέφεται μόνο με όσους κολάκευαν την ανωτερότητά του καθώς και δεν επέτρεπε στην παρέα του νέους οι οποίοι θα διαφωνούσαν μαζί του για μαθηματικά θέματα.
Τίποτα από τις φιλοσοφικές του διδασκαλίες δεν διασώθηκε εκτός από μία αναφορά στο έργο του Πρόκλου (Σχόλια στον Πλατωνικό Τίμαιο, , I.34B) όπου αναφέρει ότι ο Δομνίνος ενδιαφερόταν και για τις φυσικές επιστήμες. Μία από τις πεποιθήσεις του Δομνίνου ήταν πως θεωρούσε ότι οι κομήτες αποτελούνταν από ξηρές ουσίες, μίας μορφής ατμών, και εξήγησε τον μύθο του Φαέθων ως εξής: Κάποτε η Γη πέρασε από ένα τέτοιο κομήτη, οι ουσίες-συστατικά του κομήτη πήραν φωτιά λόγω των ακτίνων του ήλιου και στη συνέχεια πυρπόλησε τη Γη (σε απλά ελληνικά: οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου ανέφλεξαν τα εύφλεκτα συστατικά που απάρτιζαν το σώμα του κομήτη, αυτός με τη σειρά του άρπαξε φωτιά και έσκασε πάνω στη Γη καίγοντας τα πάντα τόσο στο διάβα του όσο και γύρω από το σημείο, πάνω στο οποίο χτύπησε).
Ο Δομνίνος κέρδισε μία θέση στη μνήμη της ιστορίας από τα μαθηματικά του έργα. Η πρώτη αναγνώριση ήρθε όταν ο J. F. Boissonade το 1832 κατάφερε να συνθέσει το έργο του Δομνίνου, «Εγχειρίδιο Αριθμητικής Εισαγωγής» από δύο αρχαία κείμενα στο Παρίσι. Πριν το 1832 κανείς δεν γνώριζε τίποτε για τα έργα του Δομνίνου και χρειάστηκαν σχεδόν άλλα 50 χρόνια (συγκεκριμένα έως το 1884 και χάρη στην αναθεώρηση του έργου του Boissonade από τον Paul Tannery) ώστε η πανεπιστημιακή κοινότητα να αντιληφθεί την τεράστια προσφορά του.
Δίχως να μακρηγορούμε, αλλά ούτε και να μπαίνουνε σε περαιτέρω λεπτομέρειες, το προαναφερθείς έργο τονίζει την ανωτερότητα του Δομνίνου στα μαθηματικά και ούτε λίγο, ούτε πολύ, στο παραπάνω έργο περιγράφεται πως ο Δομνίνος έκανε «σκόνη» τον Πρόκλο σε θέματα μαθηματικών (για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι ο Πρόκλος πίστευε, λόγο ενός ονείρου, ότι κατείχε την ψυχή του Νικόμαχου του Γερασηνού).
Στο τέλος του έργου που συνέταξε ο Boissonade για το Δομνίνο αναγράφεται ότι: ο Δομνίνος σκόπευε να εμβαθύνει περισσότερο στο επόμενο έργο του με τίτλο «Στοιχεία Αριθμητικής». Το αν το έκανε ή όχι δεν το γνωρίζουμε με ακρίβεια. Αλλά το 1883 ο C. E. Ruelle in 1883 επιμελήθηκε ένα αρχαίο κείμενο με τίτλο «Πώς εστί λόγον εκ λόγον αφελείν» (Πώς να παίρνετε μία αναλογία από ένα λόγο) και το οποίο πιθανολογείτε, με μεγάλη βεβαιότητα, ότι είναι του Δομνίνου.
«Του να παίρνεις μία αναλογία από ένα λόγο» δεν σημαίνει αφαίρεση αλλά χειραγώγηση (ή χειρισμός) του λόγου έτσι ώστε να τον πάρεις σε άλλες μορφές.
Πηγες
[1] "Encyclopedia.com" by Ivor Bulmer-Thomas
Domninus’ Manual of Introductory Arithmetic may be found in J. F. Boissonade, Anecdota graeca, IV (Paris, 1832), 413–429. Paul Tannery commented on it in “Domninos de Larissa,” in Bulletin des sciences mathématiques et astronomiques, 2nd ser., 8 (1884), 288–298, repr. in his Mémoires scientifiques, II (Paris-Toulouse, 1912), 105–117; he revised Boissonade’s text at points in “Notes critiques sur Domninos,” in Revue de philotogie, 9 (1885), 129–137, repr. in Mémoires scientifiques, II, 211–222; he translated the work into French, with prolegomena, as “Le manuel d’introduction arithmétique du philosophe Domninos de Larissa,” in Revue des études grecques, 19 (1906), 360–382, repr. in Mémoires scientifiques, III (1915), 255–281.
“How to Take a Ratio out of a Ratio” is printed with a French translation, a commentary, and additional notes by O. Riemann, in C. E. Ruelle, “Texte inédit de Domninus de Larissa sur l”arithmétique avec traduction et commentaire,” in Revue de philologie, 7 (1883), 82–92, with an addendum by J. Dumontier explaining the mathematical import, pp. 92–94.
Summary by F. Hultsch, “Domninos,” in Pauly-Wissowa, Real-Encyclopädie, V (1903), cols. 1521–1525.
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"