TheDome

ANCIENT GREECE RELOADED

ΜΠΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΡΥΛΩΝ




Ληδα




Στην ελληνική μυθολογία, η Λήδα ήταν μυθική βασίλισσα της Σπάρτης, σύζυγος του Τυνδάρεω και εξ αυτού μητέρα της Φοίβης, της Φιλονόης, της Τιμάνδρας, της Κλυταιμνήστρας, καθώς επίσης και εκ Διός μητέρα των Διοσκούρων Κάστορα και Πολυδεύκη και της Ωραίας Ελένης, από τη γέννηση των οποίων, που αναφέρεται ως "ωοτοκία", θεωρήθηκε περισσότερο θρυλική.

Κατά τις παραδόσεις ήταν τόσο ωραία, ώστε την καταγωγή της διεκδικούσαν πλείστες χώρες της αρχαιότητας όπως η Σπάρτη, η Αιτωλία, η Κόρινθος κ.ά..


Καταγωγή

Κατά τον Απολλόδωρο η Λήδα ήταν κόρη του Βασιλέα της Αιτωλίας Θεστίου, ένα από τα επτά παιδιά που είχε αποκτήσει από την Ευρύθεμη, ενώ κατά τον Υγίνο κόρη του Θεστίου και της Λευκίππης.

Ο Ευριπίδης την αποκαλεί «Λήδα Θεστιάδα» ως κόρη του Θεστίου, ενώ ο Εύμηλος στα Κορινθιακά αναφέρει ότι ήταν κόρη του Γλαύκου, γιου του Σισύφου εκ της Παντειδυίας, που γνώρισε και παντρεύτηκε όταν έφθασε στη Λακωνία αναζητώντας τους ίππους του.

Την Παντειδυία εγκυμονούσα ήδη (εκ του Γλαύκου) νυμφεύθηκε ο Θέστιος, εξ ού και φαίνεται αυτός πατέρας της Λήδας, ενώ πραγματική του κόρη ήταν μόνο η Αλθαία.

Κατά τον επικρατέστερο μύθο (του Απολλόδωρου) αδέλφια της Λήδας ήταν: ο Ίφικλος, ο Πλήξιππος, ο Εύιππος ή Τοξέας, ο Ευρύπυλος, η Αλθαία και η Υπερμνήστρα.


Γάμος με τον Τυνδάρεω

Τον γάμο της Λήδας με τον Τυνδάρεω εξηγούν τα συμβάντα κατά τα οποία ο Τυνδάρεως με τον αδελφό του Ικάριο εκδιωχθέντες από τον αδελφό τους Ιπποκόοντα κατέφυγαν στον βασιλιά της Αιτωλίας Θέστιο τον οποίον και βοήθησαν στους αγώνες του κατά των γειτονικών εχθρών του και σε αντάλλαγμα έδωσε εκείνος την κόρη του Λήδα ως σύζυγο στον Τυνδάρεω.

Η συνέχεια του μύθου παρουσιάζει πολλές παραλλαγές.

Επικρατέστερη όμως είναι εκείνη κατά την οποία όταν ο Δίας την είδε στον Ταΰγετο ή στη μικρή νησίδα «Πέφνον» προ των θαλαμών, την ερωτεύθηκε και ζητώντας τη βοήθεια της θεάς Αφροδίτης, η οποία τον μεταμόρφωσε σε Κύκνο λαμβάνοντας η ίδια μορφή αετού καταδιώκοντάς τον.

Τους είδε η Λήδα και αισθανόμενη συμπάθεια προς τον κύκνο έσπευσε να τον σώσει παίρνοντάς τον μέσα στην αγκαλιά της. Λίγο αργότερα η Λήδα κατά άλλους γέννησε δύο αυγά. Από το ένα βγήκαν ο Πολυδεύκης και η Ελένη (τα παιδιά του Δία) κι από το άλλο ο Κάστωρ και η Κλυταιμνήστρα (τα παιδιά του Τυνδάρεω).

Αργότερα ο μύθος αυτός της «ωοτοκίας της Λήδας» συνυφάνθηκε με παρόμοιο μύθο της Νέμεσης εκ του οποίου και παράχθηκε η θεοποίηση της Λήδας και η ταύτισή της με τη Νέμεση.

Στην περίπτωση της Νέμεσις (που έχει σχέση με τη Λήδα), η ιστορία έχει ως εξής:

Ορισμένοι συγγραφείς, μεταξύ των οποίων και ο Απολλόδωρος, γράφουν πως η Νέμεσις όταν ενώθηκε με τον θεό Δία, γέννησε την Ωραία Ελένη. Παρόλο που η Νέμεσις υπέστη μεγάλη καταδίωξη για να αποφύγει τον πόθο του Δία, ενώθηκε μαζί του με τη μορφή χήνας, όταν ο Δίας είχε τη μορφή κύκνου.

Κατά την καταδίωξή της πέρασε η Νέμεσις χώρες και ηπείρους, θάλασσες όπου μεταμορφώνονταν σε ψάρι, και γενικά άλλαζε εκείνη συνέχεια μορφή. Η Νέμεσις γέννησε ένα αβγό το οποίο βρήκε στο δάσος ένας βοσκός και το έδωσε στη Λήδα. Η Λήδα το έκλεισε σε ένα ερμάρι και όταν γεννήθηκε η Ελένη, την ανέθρεψε σαν κόρη της. Υπάρχουν άλλες δύο εκδοχές για το αβγό αυτό:

ότι ο θεός Ερμής το έριξε στον κόρφο της Λήδας

ότι έπεσε από τον ουρανό.


Ο μύθος στην τέχνη

Ο μύθος της Λήδας, της εκλεκτής του Δία, ενέπνευσε πολλούς αρχαίους αλλά και νεώτερους καλλιτέχνες που απέδωσαν τη Λήδα με τον κύκνο της, κυρίως στη σκηνή της ερωτικής τους περίπτυξης.

Πλήθος τέτοιων παραστάσεων απαντώνται σε αγγεία, αλλά και σε γλυπτά, όπως η αποκειμένη μαρμάρινη στήλη που βρέθηκε στην Αθήνα και βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο και το γλυπτό σύμπλεγμα στο Καπιτώλιο, όπου ο Δίας ως καταδιωκόμενος κύκνος βρίσκεται στον κόλπο της Λήδας.

Δύο ακόμη γλυπτά στο μουσείο της Φλωρεντίας παριστούν τη Λήδα να θωπεύει τον κύκνο: στο ένα ο χιτώνας της φέρεται κρεμασμένος από τον ένα ώμο και αφήνεται να πέφτει μέχρι τους αστραγάλους της, αφήνοντας το κορμί της ημίγυμνο. Στην Παλαίπαφο, σημερινά Κούκλια της Κύπρου, βρίσκεται το μωσαϊκό της ρωμαϊκής Οικίας της Λήδας.

Την περίοδο της Αναγέννησης, του Ροκοκό αλλά και μετέπειτα, αρκετοί καλλιτέχνες απεικόνισαν τη Λήδα. Γνωστά έργα είναι Η Λήδα και ο Κύκνος του Λεονάρντο ντα Βίντσι, έργα του Ραφαήλ, του Κορρέτζο, του Βερονέζε, του Τιντορέττο, του Ρούμπενς και άλλων.







Πηγες


Homer, Iliad

Apollod. 3.10.5; Paus. 3.13.8; Eur. IA 49

Hyginus, Fabulae, 14

Scholia on Apollonius Rhodius, Argonautica, 201

Pseudo-Apollodorus Bibliotheca 1. 7. 10

Alcman. Fragment 15 as cited in Scholiast on Apollonius of Rhodes. Argonautica, 1.146

Scholiast on Apollonius of Rhodes. Argonautica, 1.146 as cited in Lyric Poets. Eumelus, Life

"Wikipedia"





Η εφαρμογη μας για το κινητο σου

Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"