ΤΡΩΙΛΟΣ
Ο Τρωίλος ήταν νεότερος γιος της Εκάβης και του Πριάμου ή και του ίδιου του Απόλλωνα. Μία παράδοση έλεγε ότι, αν ο Τρωίλος έφτανε τα είκοσί του χρόνια, η Τροία δεν θα μπορούσε να κυριευθεί από κανέναν. Όμως, ο νέος σκοτώθηκε. Οι συνθήκες του θανάτου του διαφέρουν από παράδοση σε παράδοση.
Ο Όμηρος γνωρίζει τον θάνατο του Τρωίλου (Ω 257), εξιστορείται όμως με λεπτομέρειες στα Κύπρια (και Πρόκλος, Χρηστομάθεια 162). Η Πολυξένη είχε βγει για να πάρει νερό από την πηγή. Μαζί της πήγε και ο Τρωίλος, έφιππος.
Ο Αχιλλέας τον κυνήγησε, τον πρόλαβε, αν και πεζός, πήδηξε επάνω στο άλογο, τον άρπαξε από τα μαλλιά και τον γκρέμισε από εκεί. Έπειτα τον έσυρε στον βωμό του Θυμβραίου Απόλλωνα -Θύμβρη λεγόταν μια μικρή πόλη κοντά στον Σκάμανδρο- και τον έσφαξε.
Στην τραγωδία Τρωίλος του Σοφοκλή ο νεαρός ήρωας γύμναζε τα άλογα, όταν έπεσε στην ενέδρα που του έστησε ο Αχιλλέας. Στον Βιργίλιο ο τραυματισμένος νέος σέρνεται από τα αφηνιασμένα άλογά του σε μια σκηνή που θυμίζει τον νεκρό Έκτορα την ώρα που ο Αχιλλέας έσερνε γύρω από τα τείχη της Τροίας το γυμνό σώμα του ήρωα δεμένο πίσω από το άρμα του (Αιν. 1.474-8) (1) .
Σε μελανόμορφο αμφορέα και σε μελανόμορφη κύλικα, και τα δυο του 560 π.Χ. εγγράφεται ζωγραφικά το επεισόδιο της παγίδευσης του νέου στην κρήνη. Στον πρώτο, η Πολυξένη έρχεται να γεμίσει τη στάμνα της νερό από την κρήνη, και ο αδελφός της Τρωίλος να ποτίσει τα άλογά του.
Πίσω από την κρήνη παραφυλάει πάνοπλος ο Αχιλλέας. Στο δεύτερο αγγείο ο χώρος οριοθετείται αριστερά από την κρήνη, δεξιά από την Πολυξένη που φεύγει τρέχοντας. Στο κέντρο ο πάνοπλος Αχιλλέας κυνηγάει τον έφιππο Τρωίλο. Η στάμνα είναι πεσμένη κάτω και το νερό χύνεται.
Ένα πουλί πετά ορμητικά προς τον Αχιλλέα, ενώ ένας λαγός ή υποδηλώνει την ερημιά του τοπίου ή, το πιθανότερο, αποτελεί ερωτικό σύμβολο. Παρόμοια με την πρώτη παράσταση είναι και μια ετρουσκική τοιχογραφία από τον τάφο των Ταύρων στην Ταρκυνία· εδώ απουσιάζει η Πολυξένη (ca 540 π.Χ.).
Σε μελανόμορφο αμφορέα του ζωγράφου του Τιμιάδη, 570-560 π.Χ. ο αγγειογράφος τοποθέτησε το νεκρό ακέφαλο σώμα του Τρωίλου με τρόπο, ώστε το μέρος από τον λαιμό και πάνω να κρύβεται πίσω από τον βωμό του Θυμβραίου Απόλλωνα.
Η βιαιότητα της πράξης του Αχιλλέα δηλώνεται εμφατικά, καθώς έχει καρφώσει το κεφάλι του νέου στο δόρυ και το επιδεικνύει στον Έκτορα, τον Αινεία, τον Δηίφοβο. Ερμής και Αθηνά παραστέκονται στον Αχιλλέα. Κήρυκας έφερε τα νέα στους γονείς, ενώ το βλέμμα του τραβούν τα άλογα του νέου που επιστρέφουν χωρίς τον αναβάτη.
Ο Απόλλωνας, θεϊκός πατέρας του Τρωίλου, δεν λησμόνησε την ιεροσυλία και σύμφωνα με μια παράδοση προκάλεσε τον θάνατο του Αχιλλέα στο ίδιο μέρος (Βλ. Πολυξένη).
Υποσημειωσεις - Πηγες
1.
Τρωίλος
[…] φεύγοντας ο Τρωίλος ξαρμάτωτος, το δύστυχο τ' άγουρο παιδί, που κι αν και πιο αδύναμος αναμετρήθηκε με τον Αχιλλέα, σέρνεται από τ' άλογα και τ' ακυβέρνητο άρμα, τα χαλινάρια όμως κρατώντας· ο σβέρκος του και τα μαλλιά σέρνουνται στο χώμα και τρυπημένος με το κοντάρι σχεδιάζει πάνω στη γης.
(Βιργ., Αιν. 3.1-68, μετ. Θ.Δ. Τασόπουλου)
-------------------
Stasinus of Cyprus, Cypria
Phrynichus, Troilos
Sophocles, Troilos
Strattis, Troilos
Dares Phrygius, de excidio Trojae historia
Homer, Iliad
Stesichorus, possibly in Iliupersis
Ibycus, unknown text of which only a few words survive
Sophocles, Polyxene
Lycophron, Alexandra
Virgil, Aeneid
Seneca the Younger, Agamemnon
Dictys Cretensis, Ephemeridos belli Trojani
Ausonius, Epitaphs
Quintus of Smyrna, Posthomerica
Ibycus, Polycrates poem
Callimachus, Epigrams
Plautus, Bacchides
Cicero, Tusculanae Quaestiones
Horace, Odes Book 2
Statius, Silvae
Dio Chrysostom, Discourses
"Clement", Clementine Homilies
Various anonymous authors, Scholia to the Iliad
Hyginus, Fabulae
The "Pseudo-Apollodorus", Library
Eutychius Proclus, Chrestomathy
Servius, Scholia to the Aeneid
First Vatican Mythographer, Mythography
Eustathius of Thessalonica, Scholia to the Iliad
John Tzetzes, Scholia to the Alexandra
Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, Δήμητρα Μήττα
Sommerstein, A. H., Fitzpatrick, D. & Talby, T. (2007)
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"